Kırgızistanlı öğrencilerin gözünden Kırgız kültürü

Haber ve Fotoğraf: Behice Yücel, Elifsu Pamuk

Orhun Değişim Programı kapsamında Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesine gelen altı Kırgızistanlı öğrenci, Fırat Haber’e verdikleri söyleşide Kırgızistan’ın eğitim sistemi, kültürü, gelenekleri ve günlük yaşamına dair önemli bilgiler paylaştı.

Orhun Değişim Programı kapsamında 2025 Güz döneminde FÜ İletişim Fakültesine gelen Kırgızistanlı öğrenciler, fakültenin ilk Orhun Değişim Programı öğrencileri olma özelliğini taşıyor. Altı öğrenci Kırgızistan’a dair yaşamlarını paylaştı.

Kırgızistan Uluslararası Üniversitesinden Kalikan Nurlanbek, Aimurok Alimbek ve Zhibek Sadinbaeva ile Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinden Akbermer Aalambeko, Bübüsara Nazarbekova ve Khafiza Sydykova ile bir araya gelerek kapsamlı bir söyleşi gerçekleştirdik. Söyleşide Kırgıziztanlı öğrenciler, ülkelerinin eğitim yapısını ve Kırgızistan’ı özel kılan kültürel unsurları kendi bakış açılarıyla anlattı.

Kırgızistan’daki eğitim sistemi hakkında bilgi verir misiniz?
Kırgızistan’daki eğitim sistemi okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere birkaç kademeden oluşmaktadır. İlköğretim zorunlu olup, ülke son yıllarda 12 yıllık modern bir eğitim sistemine geçmiştir. Okullarda hem Kırgızca hem de Rusça eğitim verildiği için öğrenciler iki dilli olarak yetişmektedir.

Üniversite seçenekleri oldukça geniştir. Bişkek, Oş ve diğer şehirlerde birçok nitelikli üniversite bulunmaktadır. Kampüslerde kütüphaneler, laboratuvarlar ve öğrenci kulüpleri yer almaktadır. Ayrıca Türkiye, Avrupa ve Asya’daki üniversitelerle yapılan iş birlikleri sayesinde değişim programları ve çift diploma imkânları sunulmaktadır. Örneğin, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinde iki ülkede de geçerli diploma alınabilmektedir.

“Kültürümüzde misafirperverlik, birlikte yaşama kültürü ve doğaya saygı önemli bir yer tutar”

Kırgız kültürünün temelini hangi gelenekler oluşturuyor?
Kırgız kültürü oldukça zengindir. Tarihimiz göçebe yaşamdan geldiği için misafirperverlik, birlikte yaşama kültürü ve doğaya saygı önemli bir yer tutar. Düğünler, millî kıyafetler ve kolektif yaşam alışkanlıkları günümüzde de güçlü bir şekilde devam etmektedir.

Ayrıca kız isteme sürecinde uygulanan “bebekleri beşiğe koymak, yatırmak” (кызга сөйкө салуу) geleneği, aileler arasında saygı ve nezaketi temsil eden eski bir ritüeldir.

“Kırgızistan, ‘Orta Asya’nın İsviçre’si’ olarak anılmaktadır”

Ülkenizin coğrafyasını özel kılan unsurlar nelerdir?
Kırgızistan’ı diğer ülkelerden ayıran en önemli özelliklerden biri doğal yapısıdır. Ülkenin yaklaşık yüzde 90’ı dağlardan oluşmaktadır. Bu nedenle Kırgızistan, “Orta Asya’nın İsviçre’si” olarak anılmaktadır. Yüksek dağlar, geniş yaylalar ve berrak göller ülkeye eşsiz bir doğal güzellik kazandırmaktadır.

Kırgız kültürünü dünyaya tanıtan en önemli isim sizce kimdir?
Kırgız kültürünü dünyaya tanıtan en önemli isimlerden biri Cengiz Aytmatov’dur. Eserleri 176 dile çevrilmiş olan Aytmatov, dünya edebiyatının en tanınmış yazarları arasında yer almaktadır. Kırgız halkının ruhunu ve değerlerini eserlerinde yansıtarak kültürümüzü dünyaya tanıtmıştır.

“Manas Destanı, Kırgız halkının tarihini, kahramanlıklarını ve ruhunu yüzyıllardır yaşatmayı başarmıştır”

Manas Destanı’nın Kırgız halkı için önemi nedir?
Manas Destanı, Kırgızistan’ı özel kılan en büyük kültürel miraslardan biridir. Dünyanın en uzun destanı olarak kabul edilen Manas, Guinness Dünya Rekorları Kitabı’nda da yer almaktadır. Destan; Kırgız halkının tarihini, kahramanlıklarını ve ruhunu yüzyıllardır yaşatmayı başarmıştır.

Türkiye’de edindiğiniz deneyimleri ülkenize döndüğünüzde nasıl anlatırsınız?
Türkiye’den Kırgızistan’a döndüğümüzde, burada edindiğimiz deneyimleri insanlara sade ve samimi bir şekilde anlatabiliriz. Türkiye’nin kültüründen, yemeklerinden, müziklerinden ve danslarından bahsedebiliriz.

Türkiye’nin mutfağının oldukça zengin olduğunu; kebap, döner, lahmacun, börek çeşitleri, baklava ve künefenin çok sevildiğini anlatabiliriz. Ayrıca Türklerin çay kültürünün çok güçlü olduğunu, günün her saatinde çay ikram edilmesinin yaygın bir alışkanlık olduğunu söylemek insanların ilgisini çekebilir.