Haber: Arş. Gör. İ. Ceren Sönmez
Futbol tarihinde köklü bir değişikliğe yol açacak olan Avrupa Süper Ligi’nin kurulması haberi gündemi oldukça meşgul ediyor. Bugünlerde pek çok futbolseverin aklında “Şampiyonlar Ligi bitiyor mu? UEFA nasıl bir yaptırım uygulayacak? Türkiye’den birtakım bu yeni lige katılabilir mi?” gibi sorular var. Bu sorular henüz yanıt bulamamışken, 9 takım ligden çekilme kararı aldı. Bu kararların ardından Juventus da ligin yapılamayacağını açıkladı.
Avrupa Süper Ligi nedir?
Üst seviye 12 Avrupa takımının, Şampiyonlar Ligi formatını adil ve heyecanlı bulmayıp reddederek oluşturduğu yeni bir turnuvadır. Büyük ödüllerin vaat edildiği bu turnuvaya katılımların nasıl olacağı merak edilirken, kurucu takımlar olan İngiliz kulüplerinin ardından, Atletico Madrid, Inter ve Milan turnuvadan resmen çekildiğini duyurdu.
Bu noktaya nasıl gelindi?
Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), 1956 yılından 1992 yılına kadar Avrupa kulüplerinin şampiyonlarını bir araya getiren bir turnuva organize etmişti. Daha sonra bu turnuva logo, kamera açıları değişiklikleri, organizasyon düzenlemeleri ve efsanevi müziği ile Şampiyonlar Ligi adını aldı. Marka değeri her sene artan bu turnuvada, her kulüp payına düşenden fazlasını almak istedi. Bunun üzerine UEFA yeni düzenlemelere giderek; ilk iki yıl 8 takım ile oynanan turnuvayı, 1994-1997 sezonlarında 16 takıma, 1997-1999 sezonlarında 24 takıma ve son olarak da 32 takıma çıkardı.
Son yıllarda büyük futbol otoriteleri, 32 takımın yer aldığı grup aşamasında ortaya çıkan durumun heyecansız ve haksız rekabet olduğundan yakınmaya başladı. Bunun üzerine UEFA, 10 Ekim 2014’de ilk tavizini verdi. Bir sonraki sezon Şampiyonlar Ligi’nin torba sisteminde kökten bir değişikliğe gitti. Buna göre UEFA, ülke puanı sisteminde en tepede bulunan 7 ülkeye Şampiyonlar Ligi’ne direkt takım gönderme hakkı tanıdı. Yani artık takımların kendi liglerinden ziyade Şampiyonlar Ligi’nde gösterecekleri başarı önemliydi. Küçük bir değişiklik gibi duran bu durum, bir ülkenin Şampiyonlar Ligi’ne 4 farklı takım gönderebilmesinin önünü açıyordu. Buradaki paradoks ise şuydu: Şampiyonlar Ligi’nde ülke puanını yükseltmek için daha fazla takım göndermek gerekiyor fakat daha fazla takım göndermek için de daha fazla puan gerekiyordu. Yani güçlü daha güçlü, zayıf daha zayıf oluyordu. Bugün gelinen noktaya neden olan ilk olay işte bu tavizdi.
Turnuvanın marka değerini yükseltip, daha fazla gelir sağlamak adına verilen bu taviz sonucu daha da güçlenen 12 takım kendi ligini kurma kararı verdi. 19 Nisan 2021’de, Avrupa’nın 12 seçkin kulübü bir araya gelerek yeni bir turnuva yarattıklarını ilan etti.
Avrupa Süper Ligi başlamadan dağıldı mı?
Turnuva organizasyonun 20 takımla başlaması planlanıyordu. 15 kurucu takım sabit olarak, her sene bu turnuvaya katılabilecekti. Bunun dışında kalan 5 kulüp ise her sene değişecekti. Fakat bu 5 kulübün neye göre belirleneceği ise henüz netlik kazanmamıştı.
15 kurucu takımın 12’si açıklanmıştı:
İngiltere: Manchester United, Arsenal, Chelsea, Liverpool, Manchester City, Tottenham Hotspur
İtalya: Milan, Inter, Juventus
İspanya: Atletico Madrid, Barcelona, Real Madrid
Son üç kulübün ise kısa sürede netlik kazanması bekleniyordu. Çünkü ligin başlangıç ayı ağustos olarak planlanıyordu. Fakat planlar yapılan açıklamaların ardından sekteye uğradı. İngiltere kulüplerinin tamamı projeden çekildiklerini açıkladı. Bunun üzerine Atletico Madrid, Milan ve Inter’de ligden çekildiğini duyurdu.
Ligde yer alacak takımlardan olması beklenen Bayern Münih’ten henüz bir açıklama gelmemişken; Fransa’nın önemli kulüplerinden Paris Saint Germain lige katılımı kesin olarak reddetti.
Turnuva formatı nasıl olacaktı?
20 takım 10’arlık iki gruba ayrılacak ve deplasmanlı lig usulü 18 maçlık bir periyot oynanacaktı. Bu 18 maçın sonunda kendi gruplarında ilk 3 sıraya kalan takımlar, direkt olarak çeyrek final bileti alabilecekti. Dördüncü ve beşinci sıradakiler ise kendi aralarında play-off oynayarak, son 8 için mücadele edecekti. Çeyrek ve yarı finaller çift maç eleme usulü, büyük final ise Mayıs ayında tek maç olarak oynanacaktı.
Avrupa Süper Ligi’ne katılan kulüpler kendi liglerinden ihraç edilecek mi?
Organizasyonun kendi internet sitesinden yapılan açıklamaya göre; kulüpler kendi liglerinde yarışmaya devam edecek. UEFA ise, Avrupa süper ligine katılan kulüplerin UEFA ve FİFA organizasyonlarından men edileceğini duyurdu. Hâlbuki UEFA ülke federasyonlarına yaptırımda bulunabilse zaten yapardı. Ancak UEFA kulüp ve oyuncu bazında yaptırımlar getirebilir.
Turnuva katılımcılara ne vaat ediyordu?
Ligin her sezon en az 4 milyar Euro kadar bir değer üreteceği ön görülüyordu. Bunun 3.5 milyar Euro olan kısmı 15 kurucu kulüp arasında pay edilecekti. Kalan 5 takımada en az 100’er milyonluk bir gelir sağlanacaktı.
Şampiyonlar Ligi’ni kazanan takım, tüm bonus ve primlerle birlikte 80 milyon Euro civarı bir gelir elde ediyor. Finalde kaybeden takımda 75 milyon Euro civarında bir para alıyor. Ancak yeni modelde kurucu kulüpler turnuvayı kazanıp kaybetmekten ziyade katıldıkları andan itibaren 250 milyon Euro kazanacaklardı. Yani Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmaktan 3 kat daha fazla bir gelir elde edilecekti.
Şampiyonlar Ligi’nin yeni formatı 2024’te uygulanacak
Bu gelişmelerin ardından yapılan görüşmelerle Şampiyonlar Ligi’nde yeni bir formata gidildi. Buna göre mücadele eden takım sayısı 32’den 36’ya çıkarıldı ve 4 kategoriye ayrıldı. Yeni sistemde grup aşamaları yok ve takımlar 10 rakiple karşılaşacak. Her takım 5 iç saha, 5 deplasman maçı oynayacak.
Ligin bitişinde ilk 8’de yer alan takımlar doğrudan bir üst tura yükselecek. 9. ve 24. sırada yer alan takımlar ise son 16’ya kalmak için play-off oynayacak.
Kaynak: https://thesuperleague.com/press.html
https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0268-12157d69ce2d-9f011c70f6fa-1000–new-champions-league-format-explained/
