Haber ve Fotoğraf: Emre Alperen Borazan
Diş Hekimi Esra Öztürk Atagün ve Diş Hekimi Ali Yıldız, gençlerin ağız ve diş bakımlarının düzeltilmesi adına, Fırat Haber okurları için doğru bilinen yanlışları anlattı.
Ağız-diş sağlığının devamlılığı ve korunması için dişler, sabah ve akşam olmak üzere günde en az iki kez fırçalanmalı. Ağız ve dişlerin bakımı düzenli olarak yapılmadığı durumlarda, hali hazırda ağzımızda bulunan bakteriler artış göstererek, diş yüzeyine yapışacak ve dişlerin üzerlerinde çeşitli delikler oluşacaktır. Asit üreten bu bakterilerin artmasındaki ana sebepler arasında ise yemeklerden sonra dişlerin fırçalanmaması, diş ipi ile dişler arasında kalan yemek artıklarının temizlenmemesi, şekerli ve asitli gıda tüketimi, sigara kullanımı gibi yaşam tarzımızı oluşturan alışkanlıklar yer alıyor.
“Diş çürüklerini beslenme düzenine bağlıyoruz”
Gençlerde diş çürüme oranlarının artmasında ki temel etkenleri açıklayan Diş Hekimi Atagün, “Gençlerde diş problemleri günümüzde çok arttı, eskiden bu kadar fazla değildi. Bunu biz beslenme düzenine şekerli, karbonhidratlı gıdaların kolay ulaşımına bağlıyoruz. Diş fırçalama, ağız bakımlarının yüzde olarak artmasına rağmen gelişim dönemindeki beslenme düzeni ile orantılı olarak diş çürükleri de artmakta” dedi.
“Her çıkan yirmilik diş çekilmemeli”
Yirmilik diş hakkında yönelttiğimiz soruya yanıt veren Diş Hekimi Atagün şu yanıtı veriyor:
“Yirmi yaş dişi dediğimiz, yirmili yaşlardan sonra insanı ilgilendirmesi gerekirken bazı gençlerde büyüme, gelişme eski nesillere göre daha hızlı ilerlediği için genç yaşlarda bu problemi görmeye başlıyoruz.
Halk arasında doğru bilinen bazı yanlış bilgiler var: ‘yirmilik dişler çenemi sıkıştırıyor, dişlerimi hareket ettiriyor’ bu gibi şikâyetlerin ihtimali var mı elbette ki var, yalnız düşük bir ihtimal.
Yirmilik dişleri biz neden çekiyoruz? Çıkan diş çene yapısını bozuyor ise çene içerisinde yirmilik dişe yer yoksa üstü diş eti cebi ile kapanıyorsa, çene küçükse ve diş bir türlü çıkmıyor ise bu dişlerin çekilmesi gerekir. Bu gibi durumların haricinde insanlarda yirmilik direkt çekilir gibi bir algı var, bu yanlış bir düşüncedir. Yirmilik dişler bizler için kıymetli dişlerdir. Sağlıklı kalan yirmilik dişler ileriki zamanlarda protez ayağı olarak kullanılabilir.”
“Ufacık bir dişi önde olan diş teli tedavisi istiyor”
Diş teli tedavileri hakkında verilen yanıtlarda ise hekimler şunları söylüyor:
“İnsanlar ufacık bir dişi önde veya geride olsa hemen diş teli tedavisine geliyorlar. Bu tedavi diş hekimliğinde oldukça önemli tedaviler arasında yer alıyor. Tedavinin gereksiniminin nedenleri arasında en çok, çocuklukta ‘Ya çekelim, yerine zaten yenisi çıkar’ denilen süt dişlerinin erken çekilmesi yer alıyor.
Süt dişleri erken çekildiği zaman en son çıkan köpek dişlerine yer kalmadığı için, günümüz gençlerinin çoğunluğunda köpek dişi dediğimiz kesici dişlerin dışarıda çıktığını gözlemliyoruz. Bu süt dişlerine gereken önemin verilmemesinden kaynaklı olarak ya da annenin çenesi küçük, babanın çenesi büyüktür ikisinin de dişleri düzenlidir ama çocuk anneden küçük çene babadan büyük dişler alır, dişleri çapraşık olur. Bu gibi genetik faktörler de kesici dişlerin yerinde çıkmamasına sebebiyet verebilmekte.
Bu gibi durumlarda yapılacak olan ortodontik tedavinin de yapılacağı yaş gurubu önemli. Diş teli tedavisinin kemik gelişimi tamamlanmadan yapılması önem arz ediyor. Bu yaş kızlarda biraz daha erken son bulurken, erkeklerde ise daha geç 18-20’li yaşları bulabilmekte. Tedavi halk arasında ‘Biraz daha büyüsün taktırırız’ denilerek lise, üniversite çağı bekleniyor ve erteleniyor. Durum böyle olunca da tedavi kârdan çok zarar olabilmekte. Nedeni ise bir dişi hareket ettirelim derken etrafında hareket eden kemiği eritebiliyoruz. Bu da tedavi süresini uzatıyor. Geç kalınmış tedavilerde tedavi süresi her zaman uzun olmaktadır. Büyüme-gelişme sonlanmadan yapılan tedaviler daha etkili ve daha sağlıklıdır.”
“Kimse dişinin ağrımasını beklemesin, diş çürüğü ağrı yapmaz”
Gençler için ağız bakımı önerileri de sunan Diş Hekimi Atagün, “Gençler dişlerini düzenli olarak fırçalamalılar. İşin çapraşıklık boyutunu bir kenara bırakıyorum, bakımımıza en çok önem verdiğimiz 16-25 yaş arası dönemde yüzümüzün ortasında kötü görünen bir dişi kimse istemez. Hiçbir sıkıntıları olmasa bile altı ayda bir diş hekimine giderek bakım yaptırmalarını öneriyorum, ağızımızdaki bakteriler yemekler aracılığı ile midemize ve kanımıza karıştığından bir diş ve ağız sağlığı kontrolünde diğer oluşabilecek hastalıklardan daha erken haberdar olma fırsatını yakalayabilirler. Ayrıca diş çürüğü ağrı yapmaz, ağrıdığında zaten dişi kaybettik demektir. Dişlerini fırçalarlarken diş hekimleriniz ile görüşüp kendinize uygun diş bakım önerilerinizi almalısınız. Her diş macununun aşındırıcılık derecesi farklı kendi dişinize uygun diş fırçası ve macununu hekiminiz ile birlikte seçmelisiniz” ifadeleri ile Fırat Haber okurlarına tavsiyelerde bulundu.
