Haber: Sema Ayrılmış
İnanç ve kültürlerin toprağında doğduğu, medeniyetlerin kavşağında buluştuğu ve ilk toprakların şekillendiği Göbeklitepe’nin tarihine kaynaklık eden ve kadim şehrin şahitlik ettiği tarihi yapıların eşsiz güzelliklerine yeniden bakmaya ne dersiniz?
Göbeklitepe, Şanlıurfa il merkezinin yaklaşık olarak 22 km kuzeydoğusunda Örencik Köyü yakınlarında yer alan ve dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğudur. Bu yapıların ortak özelliği, “T” biçimindeki 10-20 dikilitaşın yuvarlak planda dizilmiş, aralarının ise taş duvarla örülmüş olmasıdır. Bu yapının merkezinde daha yüksek boyda iki dikilitaş karşılıklı olarak yerleştirilmiştir. Bu dikilitaşların çoğu üzerinde insan, el ve kol, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartılarak veya oyularak betimlenmiştir.
Göbeklitepe’nin bir kültür merkezi olarak kullanımının M.Ö. bin dolaylarına kadar devam ettiği ve bu tarihlerden sonra terk edildiği, başka veya benzer amaçlarla kullanılmadığı anlaşılmaktadır.
Arkeologlara göre bu tapınak, insanlığın en eski tapınaklarında biridir. Şanlıurfa, medeniyetin şafağının toprakları olarak bilinmekte ve arkeoloji literatüründe “Bereketli Hilal” olarak adlandırılan bölgelerde yer almaktadır.
İlkel dinlerden tek tanrılı dinlere kadar tüm dinler bu bölgede ortaya çıktığı bilinmektedir. İlk tarım uygulamaları bu bölgede yapılmış ve yazı da bu bölgede icat edilmiştir.
1992 yılında “Balıklıgöl peyzaj projesi” kapsamında yapılan kazılarda karşılaşılan ve Urfa Müzesi’ne gönderilen “Urfa Adamı “ adıyla anılan erkek heykel, M.Ö. rastalanan insan şeklindeki tarih öncesi heykellerdendir. Bu çağ aynı zamanda ilkel dinlerin ilk ortaya çıktığı çağ olarak da bilinir. Bu nedenle Şanlıurfa; dinler tarihi, tarım tarihi ve inanç turizmi açısından dünya kültüründe büyük bir yere sahiptir.
Şehir merkezine yakın Göbeklitepe, Prof. Dr. Klaus Schmith başkanlığında yapılan arkeolojik kazılarda, M.Ö. tarihlenen Paleotik Çağ’ın uçlarına ait dünyanın eski tapınağı olarak keşfedilmiştir.
