Türkiye’nin havacılıkta kullanmak amacıyla geliştirdiği ilk havaalanı radar sistemi olan Milli Gözetim Radarı, nisan ayında Gaziantep Havalimanı’nda hizmete başlayacak.
Milli Gözetim Radarı, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi iş birliği ile yerli ve millî olarak geliştirildi. Kuş, kuş sürüsü, drone gibi havadaki canlıların ve nesnelerin belirlenip takip edilmesi amacıyla 2010 yılında başlatılan KUŞRAD projesi kapsamında geliştirilen Milli Gözetim Radarı, havaalanı radar sistemi olarak görev yapacak ve hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanılacak.
Peki, hava trafik kontrol neden önemli ve havaalanı gözetim radarları hangi amaçlarla kullanılıyor?
Hava trafik kontrolü, hava araçlarının yerde hareket ettikleri alanda veya uçuşun herhangi bir aşamasında birbirleriyle çarpışmasını engellemek, ayrıca tehlike oluşturabilecek sabit veya hareket eden herhangi bir nesneye çarpmasını önlemek amacıyla sağlanan bir hizmettir.
Birincil gözetim radarı
Birincil gözetim radarı (PSR olarak da bilinir.), kendi ekseni etrafında 360 derece dönebilen bir anten yardımıyla havaya radyo dalgaları gönderir. Gönderilen radyo dalgaları herhangi bir nesne ile karşılaştıklarında geri yansır. Antendeki özel bir alıcı geri yansıyan radyo dalgalarını algılar. Radyo dalgalarının gönderilme zamanı ve yansıyan radyo dalgalarının algılanma zamanı arasında geçen süre hesaplanarak nesnenin yeri ve mesafesi belirlenebilir. Ayrıca birincil gözetim radarının anteni dönebildiği için hareket eden nesnenin yönünü de tespit edilebilir. Birincil gözetim radarı elde ettiği bilgileri hava kontrol kulesine iletir.
İkincil Gözetim Radarı
İkincil gözetim radarında (SSR olarak da bilinir.) hava trafik kontrol tarafından uçağa gönderilen radyo dalgası, uçaktaki transponder olarak isimlendirilen cihaz tarafından algılanır. Transponder, gönderilen sinyali algıladığında uçakla ilgili bilgileri (örneğin konumu, hızı, irtifası, yönü, tescil işareti) hava kontrol kulesine iletir.
Milli radar sistemi hem birincil hem de ikinci gözetim radarına sahip. Aynı anda bin tane hedefi takip edebiliyor. Geliştirilen radar, hızı 216-1.080 kilometre/saat arasında olan hedefleri takip edebiliyor. Milli radar sistemi ayrıca nerede yağış olduğunu ve yağışın yoğunluğunu da belirleyebiliyor.
Milli radar, sahip olduğu teknolojilerle elde ettiği bilgileri hava trafik kontrol hizmetlerine ileterek sivil uçakların daha güvenli kalkış-iniş yapmasını sağlayabiliyor. Son kontrol süreçleri tamamlanan Milli Gözetim Radarı’nın Nisan ayından itibaren Gaziantep Havalimanı’nda hizmet vermeye başlaması planlanıyor.
Kaynak: TÜBİTAK Bilim Genç
